Łączność w lotnictwie - krótka charakterystyka

Komunikacja pomiędzy załogą lecącego samolotu a personelem naziemnym jest nieodłącznym elementem nie tylko ze względu na zachowanie bezpieczeństwa, ale także na znaczne ułatwienie planowania lotu. Nawiązanie połączenia możliwe jest drogą radiową.

Podstawowy system łączności składa się z nadajnika i odbiornika. Oba te urządzenia zawarte są w radiostacji pokładowej. Dzięki temu komunikacja odbywa się w dwóch kierunkach. Piloci mogą nadawać i odbierać wiadomości. Komunikacja radiowa może odbywać się za pomocą fal radiowych o różnych częstotliwościach. Prawnie określone jest jakie częstotliwości są dozwolone. Radiostacje komunikują się za pomocą fal krótkich lub ultrakrótkich.

Rys. 1 - Radiostacja lotnicza [3]

Ostatnie z nich pracują na częstotliwościach 100 – 150 MHz lub 220 – 400 MHz. Dla takiego zakresu wykorzystywana jest fala przestrzenna, rozchodząca się w linii prostej. Z tej własności wynika konieczność wzajemnej widoczności nadajnika i odbiornika. Gdy konieczna jest komunikacja na odległości uniemożliwiające wzajemną widoczność, należy skorzystać z radiostacji krótkofalowych.

Rys. 2 - Schemat systemu Link 16 [4]

Systemy łączności stanowią kluczowy element dla samolotów bojowych. Szybka wymiana informacji pomiędzy samolotami oraz bazą decyduje o powodzeniu misji. Nowoczesne systemy łączności są ze sobą integrowane w taki sposób, aby pilot samolotu otrzymywał pełną informację o polu walki. Chodzi tu o położenie swoich sił, sił nieprzyjaciela oraz przekazywanie rozkazów. Istnieje wiele standardów systemów wymiany informacji. Jedne z najpopularniejszych to systemy Link, używane przez siły NATO. Został zaprojektowany jeszcze w latach pięćdziesiątych i uważany był za niezawodny. Jego wersja oznaczona numerem 16 jest rozwijana do dzisiaj.  W ramach rozbudowy Link 16, jest on integrowany z pozostałym systemami nawigacyjnymi m.in. z systemem GPS.

Rys. 3 - Wykorzystanie systemu Link 16 [5]

Oprócz łączności ze światem zewnętrznym, ważna jest komunikacja wewnątrz samolotu, najczęściej między pilotami oraz między systemem pokładowym a pilotami.  

Źródła:

1. A. Polak, Z. Rypulak "Awionika, przyrządy i systemy pokładowe".
2. http://motolotnie2011.cba.pl
3. http://www.jalradio.pl
4. http://strikefighterconsultinginc.com
5. http://forsvaret.dk